کد مطلب:1093 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:317
احــکام عــاریه
مسأله 2352 ـ عاریه آنست كه انسان مال خود را به دیگری بدهد كه از آن استفاده كند، و در عوض چیزی هم از او نگیرد.
مسأله 2353 ـ لازم نیست در عاریه صیغه بخوانند، و اگر مثلاً لباس را به قصد عاریه به كسی بدهد، و او هم به همین قصد بگیرد، عاریه صحیح است.
مسأله 2354 ـ عاریه دادن چیز غصبی و چیزی كه مال انسان است ولی منفعت آنرا به دیگری واگذار كرده مثلاً آنرا اجاره داده، در صورتی صحیح است كه مالك چیز غصبی یا كسی كه آن چیز را اجاره كرده، بگوید به عاریه دادن راضی هستم.
مسأله 2355 ـ چیزی را كه منفعتش مال انسان است مثلاً آنرا اجاره كرده، می تواند عاریه بدهد، ولی اگر در اجاره شرط كرده باشند كه خودش از آن استفاده كند، نمی تواند آنرا به دیگری عاریه دهد.
مسأله 2356 ـ اگر دیوانه و بچه مال خود را عاریه بدهند صحیح نیست، اما اگر ولی بچه مصلحت بداند كه مال او را عاریه دهد، و بچه آن مال را به دستور ولی به عاریه كننده برساند اشكال ندارد.
مسأله 2357 ـ اگر در نگهداری چیزی كه عاریه كرده كوتاهی نكند، و در استفاده از آن هم زیاده روی ننماید و اتفاقاً آن چیز تلف شود، ضامن نیست، ولی چنانچه شرط كنند كه اگر تلف شود عاریه كننده ضامن باشد، یا چیزی را كه عاریه كرده طلا و نقره باشد، باید عوض آنرا بدهد.
مسأله 2358 ـ اگر طلا و نقره را عاریه نماید و شرط كند كه اگر تلف شود ضامن نباشد، چنانچه تلف شود، ضامن نیست.
مسأله 2359 ـ اگر عاریه دهنده بمیرد، عاریه گیرنده باید چیزی را كه عاریه كرده به ورثه او بدهد.
مسأله 2360 ـ اگر عاریه دهنده طوری شود كه شرعاً نتواند در مال خود تصرف كند مثلاً دیوانه شود، عاریه كننده باید مالی را كه عاریه كرده به ولی او بدهد.
مسأله 2361 ـ كسی كه چیزی عاریه داده، هر وقت بخواهد می تواند آنرا پس بگیرد، و كسی هم كه عاریه كرده هر وقت بخواهد می تواند آنرا پس دهد.
مسأله 2362 ـ عاریه دادن چیزی كه استفاده حلال ندارد مثل ظرف طلا و نقره باطل است.
مسأله 2363 ـ عاریه دادن گوسفند برای استفاده از شیر و پشم آن، و عاریه دادن حیوان نر برای كشیدن بر ماده، صحیح است.
مسأله 2364 ـ اگر چیزی را كه عاریه كرده به مالك یا وكیل یا ولی او بدهد و بعد آن چیز تلف شود، عاریه كننده ضامن نیست، ولی اگر بدون اجازه صاحب مال، یا وكیل یا ولی او آنرا به جائی ببرد كه صاحبش معمولاً به آنجا می برده، مثلاً اسب را در اصطبلی كه صاحبش برای آن درست كرده ببندد و بعد تلف شود، یا كسی آنرا تلف كند ضامن نیست.
مسأله 2365 ـ اگر چیز نجس را برای كاری كه شرط آن پاكی است عاریه دهد، مثلاً دیگ نجس را برای طبخ عاریه دهد باید نجس بودن آنرا بگوید و چنانچه علم به نجاست مضر باشد مثلاً لباس را عاریه دهد كه با آن نماز بخوانند، بنابر احتیاط مستحب باید نجس بودن آنرا به كسی كه عاریه می كند بگوید.
مسأله 2366 ـ چیزی را كه عاریه كرده بدون اجازه صاحب آن نمی تواند به دیگری اجاره یا عاریه بدهد.
مسأله 2367 ـ اگر چیزی را كه عاریه كرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد، چنانچه كسی كه اول آن چیز را عاریه كرده بمیرد یا دیوانه شود، عاریه دومی باطل نمی شود.
مسأله 2368 ـ اگر بداند مالی را كه عاریه كرده غصبی است، باید آنرا به صاحبش برساند، و نمی تواند به عاریه دهنده بدهد.
مسأله 2369 ـ اگر مالی را كه می داند غصبی است عاریه كند و از آن استفاده ای ببرد و در دست او از بین برود، مالك می تواند عوض مال و عوض استفاده ای را كه عاریه كننده برده، از او یا از كسی كه مال را غصب كرده مطالبه كند، و اگر از عاریه كننده بگیرد، او نمی تواند چیزی را كه به مالك می دهد، از عاریه دهنده مطالبه نماید.
مسأله 2370 ـ اگر نداند مالی را كه عاریه كرده غصبی است و در دست او از بین برود، چنانچه صاحب مال عوض آنرا از او بگیرد، او هم می تواند آنچه را به صاحب مال داده از عاریه دهنده مطالبه نماید علی الاظهر، ولی اگر چیزی را كه عاریه كرده طلا و نقره باشد، یا عاریه دهنده با او شرط كرده باشد كه اگر آن چیز از بین برود عوضش را بدهد،نمی تواند چیزی را كه به صاحب مال می دهد، از عاریه دهنده مطالبه نماید.
مسأله 2353 ـ لازم نیست در عاریه صیغه بخوانند، و اگر مثلاً لباس را به قصد عاریه به كسی بدهد، و او هم به همین قصد بگیرد، عاریه صحیح است.
مسأله 2354 ـ عاریه دادن چیز غصبی و چیزی كه مال انسان است ولی منفعت آنرا به دیگری واگذار كرده مثلاً آنرا اجاره داده، در صورتی صحیح است كه مالك چیز غصبی یا كسی كه آن چیز را اجاره كرده، بگوید به عاریه دادن راضی هستم.
مسأله 2355 ـ چیزی را كه منفعتش مال انسان است مثلاً آنرا اجاره كرده، می تواند عاریه بدهد، ولی اگر در اجاره شرط كرده باشند كه خودش از آن استفاده كند، نمی تواند آنرا به دیگری عاریه دهد.
مسأله 2356 ـ اگر دیوانه و بچه مال خود را عاریه بدهند صحیح نیست، اما اگر ولی بچه مصلحت بداند كه مال او را عاریه دهد، و بچه آن مال را به دستور ولی به عاریه كننده برساند اشكال ندارد.
مسأله 2357 ـ اگر در نگهداری چیزی كه عاریه كرده كوتاهی نكند، و در استفاده از آن هم زیاده روی ننماید و اتفاقاً آن چیز تلف شود، ضامن نیست، ولی چنانچه شرط كنند كه اگر تلف شود عاریه كننده ضامن باشد، یا چیزی را كه عاریه كرده طلا و نقره باشد، باید عوض آنرا بدهد.
مسأله 2358 ـ اگر طلا و نقره را عاریه نماید و شرط كند كه اگر تلف شود ضامن نباشد، چنانچه تلف شود، ضامن نیست.
مسأله 2359 ـ اگر عاریه دهنده بمیرد، عاریه گیرنده باید چیزی را كه عاریه كرده به ورثه او بدهد.
مسأله 2360 ـ اگر عاریه دهنده طوری شود كه شرعاً نتواند در مال خود تصرف كند مثلاً دیوانه شود، عاریه كننده باید مالی را كه عاریه كرده به ولی او بدهد.
مسأله 2361 ـ كسی كه چیزی عاریه داده، هر وقت بخواهد می تواند آنرا پس بگیرد، و كسی هم كه عاریه كرده هر وقت بخواهد می تواند آنرا پس دهد.
مسأله 2362 ـ عاریه دادن چیزی كه استفاده حلال ندارد مثل ظرف طلا و نقره باطل است.
مسأله 2363 ـ عاریه دادن گوسفند برای استفاده از شیر و پشم آن، و عاریه دادن حیوان نر برای كشیدن بر ماده، صحیح است.
مسأله 2364 ـ اگر چیزی را كه عاریه كرده به مالك یا وكیل یا ولی او بدهد و بعد آن چیز تلف شود، عاریه كننده ضامن نیست، ولی اگر بدون اجازه صاحب مال، یا وكیل یا ولی او آنرا به جائی ببرد كه صاحبش معمولاً به آنجا می برده، مثلاً اسب را در اصطبلی كه صاحبش برای آن درست كرده ببندد و بعد تلف شود، یا كسی آنرا تلف كند ضامن نیست.
مسأله 2365 ـ اگر چیز نجس را برای كاری كه شرط آن پاكی است عاریه دهد، مثلاً دیگ نجس را برای طبخ عاریه دهد باید نجس بودن آنرا بگوید و چنانچه علم به نجاست مضر باشد مثلاً لباس را عاریه دهد كه با آن نماز بخوانند، بنابر احتیاط مستحب باید نجس بودن آنرا به كسی كه عاریه می كند بگوید.
مسأله 2366 ـ چیزی را كه عاریه كرده بدون اجازه صاحب آن نمی تواند به دیگری اجاره یا عاریه بدهد.
مسأله 2367 ـ اگر چیزی را كه عاریه كرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد، چنانچه كسی كه اول آن چیز را عاریه كرده بمیرد یا دیوانه شود، عاریه دومی باطل نمی شود.
مسأله 2368 ـ اگر بداند مالی را كه عاریه كرده غصبی است، باید آنرا به صاحبش برساند، و نمی تواند به عاریه دهنده بدهد.
مسأله 2369 ـ اگر مالی را كه می داند غصبی است عاریه كند و از آن استفاده ای ببرد و در دست او از بین برود، مالك می تواند عوض مال و عوض استفاده ای را كه عاریه كننده برده، از او یا از كسی كه مال را غصب كرده مطالبه كند، و اگر از عاریه كننده بگیرد، او نمی تواند چیزی را كه به مالك می دهد، از عاریه دهنده مطالبه نماید.
مسأله 2370 ـ اگر نداند مالی را كه عاریه كرده غصبی است و در دست او از بین برود، چنانچه صاحب مال عوض آنرا از او بگیرد، او هم می تواند آنچه را به صاحب مال داده از عاریه دهنده مطالبه نماید علی الاظهر، ولی اگر چیزی را كه عاریه كرده طلا و نقره باشد، یا عاریه دهنده با او شرط كرده باشد كه اگر آن چیز از بین برود عوضش را بدهد،نمی تواند چیزی را كه به صاحب مال می دهد، از عاریه دهنده مطالبه نماید.